کد مطلب:48576 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:299

گنجینه پرسمان » قرآن

خداوند در آيههاي 75 و 76 سوره واقعه به مواقع النجوم سوگند ياد كرده و فرموده واِنَّهُ لَقَسَمٌ لَو تَعلَمونَ عَظيم چرا اين قسم بزرگ است؟ دليل اين قسم چيست؟ و چرا خداوند به چيزي ديگري سوگند ياد نكرده است؟

پس از بحثهاي فراواني كه در سورة واقعه دربارة معاد واثبات آن آمده، در آيه 75 و 76 ميفرمايد: فَلا اُقسِمُ بِمَوَقِعِ النُّجوم # واِنَّهُ لَقَسَمٌ لَو تَعلَمونَ عَظيم; سوگند به جايگاه ستارگان، اگر بدانيد اين سوگند بزرگي است.

در شرح و تفسير اين دو آيه جاي سخن بسيار است; در اين جا به سه نكته اشاره ميشود:

1. جايگاه كلمة لا در فلا اقسم; همانند اين جمله در هشت آيه ديگر قرآن تكرار شده است. نظر مفسران در مورد جايگاه لا در اين نه آيه در سه وجه خلاصه ميشود:

الف: لا زايد و براي تأكيد است. بيشتر مفسران اين وجه را پذيرفتهاند. مفسراني مانند: شيخ طوسي، امين الاسلام طبرسي، ابوالفتوح رازي، زمخشري، فيض كاشاني و علامه طباطباييو....

ب: لا براي نفي است و آن چه را نفي نموده، قسم است; يعني آن چه كه براي آن سوگند ياد شده، آن قدر روشن و داراي عظمت و بزرگي است كه نيازي به سوگند ياد كردن نيست.

ج: لا براي نفي انديشه و گفتار باطل كفار است.(ر. ك: سوگندهاي قرآن، ابوالقاسم رزاقي، ص 26 ـ 42، انتشارات توحيد، قم.)

2. معناي مواقع النجوم; مواقع جمع موقع يعني محل. در معناي اين كلمه ديدگاه مفسران متفاوت است:

الف: جايگاه هر ستاره در آسمان;

ب: محل طلوع و غروب ستارگان;

ج: جايگاه ستارگان و مدارها و مسير آنها;

د: سقوط ستارگان در آستانة قيامت; (بنابر اين موقع مصدر ميمي به معناي سقوط و وقوع است.)

'û : نزول قسمتهاي مختلف قرآن در فواصل زماني مختلف (زيرا نجوم جمع نجم در زبان عربي، براي كارهاي تدريجي هم به كار ميرود.)(ر. ك: تفسير الميزان، علامه طباطبايي، ج 14، ص 136، مؤسسة مطبوعاتي اسماعيليان، قم; مجمع البيان، فضل بن حسن طبرسي، ج 9 و 10، ص 341، دارالمعرفة، بيروت; تفسير نمونه، آيت الله ناصر مكارم شيرازي و ديگران، ج 23، ص 264و265، دارالكتب الاسلامية.)

3. دليل بزرگي اين سوگند; در چهار آية قرآن، خداوند به ستارگان سوگند ياد كرده است. از آن جا كه هميشه به آن چه كه مهم و پرارزش است سوگند ياد ميشود، از سوگند خداوند به ستارگان، عظمت آنها فهميده ميشود و سبب ميشود تا هر چه بيشتر در آنها انديشه كنيم.(ر. ك: تفسير نمونه، همان، ج 19، ص 7.)

عظمت و بزرگي ستارگان و كهكشانها به اندازهاي است كه يكي از دانشمندان مينويسند: اگر كسي با تلسكوب 20 اينچي فضا را نگاه كند، اجزايي را مشاهده خواهد كرد كه فاصلة آنها از زمين بيش از يك ميليون سال نوري است و آن شخص بيش از يك بيليون كهكشان مشاهده خواهد كرد.

ديگري ميگويد: با اختراع تلسكوب از بيش از هزار ميليون ستاره عكس برداري شد.

شخص ديگري ميگويد: تعداد ستارگان موجود در جهان محتملاً معادل مجموع شنهاي كليه سواحل دنيا است.

ستاره شناسان ميگويند: فاصلة ستارگان از يك ديگر از حد پندار بشر فراتر است و سزاوار است كه خدا به جهت عظمت و وسعتشان به آنها سوگند ياد كند; زيرا نزديكترين كهكشان به ما، هفت صد هزار سال نوري با ما فاصله دارد. فاصلة نزديكترين ستاره تا زمين به نام پروكسيما، بيش از چهار سال نوري (3/4 سال نوري) است.

ضفاصلة نزديكترين سيارة منظومة شمسي زهره تا زمين، بيش از چهل ميليون كيلومتر است و فاصلة خورشيد تا زمين صد و پنجاه ميليون كيلومتر است.

ستارگاني هستند كه صدها هزار بار درخشندهتر از خورشيدند و ستارگان غول آسايي هست كه قطر آنها چندين هزار بار بيش از خورشيد است. و سقوط اين ستارگان در آستانة قيامت بسيار عظيم و هولناك خواهد بود. بنابر اين سوگند به ستارگان سوگندي بزرگ است و در جهان مادي چيزي به عظمت ستارگان يافت نميشود.(ر. ك: سوگندهاي قرآن، ص 344 ـ 352 / دانش عصر فضا، آيةالله حسين نوري، ص 124 و 32، انتشارات دفتر تبليغات اسلامي، قم.)